Jako jedyni w Warszawie proponujemy leczenie skolioz  stosując  metodę PRESSIO. Metoda ta z powodzeniem stosowana jest od ponad 30 lat. Została ona opracowana i wdrożona przez dr Janusza Łęczyńskiego i dr Andrzeja Zaleszczuka – pracowników Instytutu Matki i Dziecka w Rabce. W latach 90-tych wspólnie z dr Tomaszem Szurmikiem opracowali system ćwiczeń asymetrycznych przy pomocy asymetrycznego zestawu

bloczków rehabilitacyjnych oraz derotatora, dzięki któremu poprzez ucisk na odpowiednie partie pleców uzyskuje się pożądane efekty korekcji kręgosłupa.

Metoda „Pressio” została opracowana w latach 70 XX w. Jej twórcami są: Andrzej Zaleszczuk, Janusz Łęczyński, Wojciech Nowak oraz Rudolf Ociepka.

Autorzy w swej metodzie wykorzystali teorię Roberta Roafa, która uznawała, że czynnikiem decydującym o progresji skrzywienia kręgosłupa jest rotacja trzonów kręgów w płaszczyźnie poprzecznej. Praktycznym elementem badań Roafa okazało się stwierdzenie, ze nacisk na garb żebrowy tylny w kierunku brzusznym powoduje zmniejszenie rotacji.

Istotą metody jest dobór kierunku działania sił korygujących. W swym założeniu mają one stanowić odwrotność sił wywołujących i pogłębiających wadę. Główny nacisk działania terapeutycznego kierowany jest na szczyty skrzywień co powoduje:

• korekcję,
• derotację,
• redresję związaną z uciśnięciem garbu żebrowego i wału lędźwiowego.

Warunkiem podstawowym, umożliwiającym osiągnięcie efektu terapeutycznego jest bardzo dokładne zdiagnozowanie stanu klinicznego.

Dla potrzeb tej metody nie opracowano specjalnych procedur badawczych. Rozpoznanie oparte było na:

• wynikach badań rentgenowskich,
• klasycznej ocenie postawy ciała.

Duże znaczenie przypisywano wartości kątowej skrzywienia (ustalanej metodą Cobba) – ten parametr bezpośrednio wpływał (względem płaszczyzny czołowej) na kąt ustawienia specjalnych pelot:

• w skrzywieniach Io pelotę ustawiono pod kątem ok. 45-50o – działanie korygujące;
• w skrzywieniach IIo pelotę ustawiono pod kątem ok. 20-38o – działanie derotująco-korygujące;
• w skrzywieniach IIIo pelotę ustawiono pod katem ok. 10o stopni – działanie derotujące.

Cele terapii:

• trójpłaszczyznowa korekcja wady;
• poprawa ruchomości klatki piersiowej;
• zwiększenie pojemności życiowej płuc;
• kosmetyczna korekcja skrzywienia.

W zachowawczym leczeniu skolioz idiopatycznych należy zatem:

1. kifotyzować i równocześnie derotować kręgosłup;
2. skracać wybiórczo mięśnie strony wypukłej skrzywienia i rozciągać przykurcze po stronie wklęsłej;
3. oddziaływać korygująco na wszystkie trzy płaszczyzny skrzywienia;
4. przywrócić prawidłowe wygięcie kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej.

Cele te realizujemy poprzez wprowadzenie do leczenia skolioz, specjalistycznych urządzeń, sprawdzonych w prawidłowym i efektywnym ich działaniu.

Są to:

1) "Derotator i Korektor Skolioz" (DIKS) – nowa, ulepszona wersja "autokorektora skolioz" – autorstwa dr Janusza Łęczyńskiego, służy do zachowawczego leczenia skolioz u dzieci w wieku od 6 do 17 lat metodą czynnego zaangażowania siły własnej ćwiczącego. Jest jedynym znanym urządzeniem, pozwalającym oddziaływać derotująco, korygująco i redresyjnie na oba łuki skrzywienia równocześnie. DIKS może być stosowany we wszystkich typach skolioz, jednak najlepsze wyniki uzyskuje się u dzieci do 40° kąta Cobba skrzywienia kręgosłupa.

Fot. 1 Derotator i korektor skolioz

DIKS jest dopuszczony do powszechnego stosowania pismem Ministerstwa Zdrowia z dnia 10.12.1981 roku i posiada świadectwo autorskie i ochronne Urzędu Patentowego RP (pierwsze zgłoszenie patentowe korektora postawy nastąpiło w roku 1971; od tego czasu pojawiło się 25 wersji urządzenia).

2) Asymetryczny Zestaw Bloczków Rehabilitacyjnych (AZBR) – wspólnego autorstwa dr Janusza Łęczyńskiego i mgr Tomasza Szurmika – przyrząd do asymetrycznego wzmacniania i rozciągania mięśni szkieletowych, pasa barkowego i biodrowego a szczególnie do leczenia i profilaktyki skolioz.

Foto wkrótce /przepraszamy/

Fot. 2 Asymetryczny zestaw bloczków rehabilitacyjnych (AZBR)

Podstawową funkcją AZBR jest czynna korekcja skolioz poprzez rozciąganie mięśni strony "wklęsłej" oraz skracanie mięśni strony "wypukłej" skrzywienia. Istotną rolę w tym procesie odgrywa kifotyzacja kręgosłupa w czasie ćwiczeń. Jest ona wymuszona przez półokrągły kształt wspornika, na którym ćwiczący opiera tułów. Możliwość asymetrycznej regulacji bloczków, znajdujących się po prawej i lewej stronie urządzenia, pozwala przy zmianach rotacyjnych na akcentowanie derotacji.

Asymetryczny Zestaw Bloczków Rehabilitacyjnych został zgłoszony do wydziału patentowego RP pod numerem: W 111927.

3) odpowiednio dobrane ćwiczenia uzupełniające (przy wykorzystaniu zestawu OPIW):

• oddechowe,
• antygrawitacyjne z utrzymaniem prawidłowej postawy ciała ,
• wzmacniające mięśnie brzucha,
• kifotyzujące,
• ogólno kondycyjne
• autokorekcyjne

Fot.3 Wielofunkcyjny zestaw OPIW 01-PLUS

Wielofunkcyjny Zestaw do Profilaktyki i Leczenia Wad Postawy „OPIW-01” posiada wpis Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu o numerze 0194

Prezentowany zestaw zawiera następujące elementy:

1. lustro korekcyjne
2. twister – „Donald”
3. elongator – „Bocian”
4. ławeczka symetryzująca – „Jaskółka”
5. wyciąg grawitacyjny – „Pająk”
6. podkładka do ćwiczeń kolan i stóp – „Kaczka”
7. wielofunkcyjne urządzenie – „Konik Plus”
8. asymetryczny zestaw bloczków rehabilitacyjnych – „Żuraw”
9. derotator i korektor skolioz – „Delfin” Prezentowany Wielofunkcyjny Zestaw do Profilaktyki i Leczenia Wad Postawy.
10. Gibotorakometr – „Żółw”

„OPIW-01Plus” pozwala na stosowanie indywidualnie dobranych pozycji wyjściowej pacjenta , w zależności od rodzaju wady. Niniejsza propozycja umożliwia kompleksowe i zindywidualizowane oddziaływania profilaktyczne i korekcyjne z możliwością uwzględnienia kierunku i przebiegu skrzywienia. Za pomocą przedstawianego zestawu, stwarzana jest możliwość wykonywania ćwiczeń w trzech płaszczyznach , co ma na celu zwiększenie efektywności oddziaływania profilaktyczno-leczniczego. Estetyka i solidność konstrukcji Wielofunkcyjnego Zestawu do Profilaktyki i Leczenia Wad Postawy „OPIW-01 Plus” oraz możliwość własnej kompozycji obwodów ćwiczebnych, zwiększa atrakcyjność i efektywność prowadzenia , często żmudnych, ćwiczeń profilaktyczno-leczniczych.

Wielofunkcyjność zestawu pozwala na kompleksowy dobór ćwiczeń ogólnorozwojowych oraz specjalnych.

Zestaw umożliwia zwiększenie różnorodności i efektywności ćwiczeń asymetrycznych , rozciągających, skracających i korekcyjnych w trzech płaszczyznach.

Przed ćwiczeniem podstawowym (w korektorze postawy DIKS) stosuje się ćwiczenia wstępne: ruchy w przód i w tył w skulnym leżeniu tyłem, ćwiczenie "koci grzbiet" bez oporu (ćwiczenie o charakterze izotonicznym). Ma to nauczyć pacjenta specyficznej techniki ćwiczenia. Wprowadza się również poprawny wzorzec oddychania: wdech następuje w pozycji wyjściowej, wydech podczas kifotyzacji kręgosłupa. Odwrotne przeprowadzanie cyklu oddechowego powodowałoby niepożądane rozszerzenie tkanki płucnej po stronie wklęsłej skrzywienia.

Przedstawia początkową fazę ćwiczenia, widok z boku.

Pozycja wyjściowa do ćwiczenia zasadniczego została zapożyczona z metody Klappa - pacjent znajduje się w klęku podpartym. W tej pozycji kręgosłup jest odciążony (zniwelowana siła grawitacji). Dodatkowo kręgosłup pacjenta korygowany jest przez siły mechaniczne. Przy stabilizacji obręczy biodrowej i barkowej ustawia się pelotę (peloty) na wysokości szczytu skrzywienia. Peloty mają za zadanie zwiększyć wymiar podłużny kręgosłupa (zmniejszyć kąty skrzywienia) i co bardzo istotne, działać korekcyjnie na składową rotacyjną. Badając dynamometrycznie siłę nacisku, jaką ćwiczący może wywierać na peloty korektora stwierdzono, że przekracza ona wartość 100kg. Osiowe wydłużanie kręgosłupa może być, choć jedynie w wybranych przypadkach, wyciągiem za głowę za pomocą pętli Gilssona. Wszystkie siły w związku z przemyślaną konstrukcją korektora, są "zamknięte" wewnątrz przyrządu. Dodatkową zaletą aparatu jest możliwość dowolnego regulowania jego wymiarów w zależności od wzrostu pacjenta.

Wnioski:

Zastosowanie wczesnej profilaktyki i leczenia skrzywień kręgosłupa przy wykorzystaniu specjalistycznych przyrządów typu: DIKS i AZBR pozwala na skuteczną profilaktykę i rehabilitację dzieci ze skoliozą. Działania tego typu pozwalają na cofnięcie lub zatrzymanie wady, a w efekcie na uniknięcie inwazyjnych zabiegów chirurgicznych bądź trwałego kalectwa. Pozwala również na prowadzenie skutecznego leczenia domowego pod nadzorem specjalistów.

Piśmiennictwo:

1. Dega Wiktor, Leczenie skolioz idiopatycznych, Chirurgia Narządu Ruchu i Ortopedia Polska z. 6 (1956) s. 567-597;
2. Mau H; Wczesne wykrywanie skolioz u małych dzieci.[w:] Materiały z sesji naukowej, Poznań 10-11.11.1980 r. red. W. Dega;
3. Dicksion R. A, J. O. Lawton, J. A. Archer, W. P. Butt, The Patogenesis of Idiopathic Skoliosis. - J. Bone Joint Surg. 66-B (1984) 8-15;
4. Klapp Bernhard, Das Klappsche Kriechverfahren. Georg Thieme Verlag- Stuttgart- New York 1982 r.;
5. Mau Hans, Die Atiopathogenese der Skoliose Ferdinand Enke Verlag Stuttgart 1982 r.;
6. Ociepka R., EDF- Prinzip als Grunglage einer Uebungsmethode zur effektiven Behandlung der echten, progressiven, Orthopadische Praxis 10 (1989) 648-652;
7. Ociepka R. i Łęczyński J., System aktywnej korekcji idiopatycznych skolioz (SAKIS). Dysfunkcje kręgosłupa. Katowice 1993 r.;
8. Ociepka R., Wpływ ćwiczeń antygrawitacyjnych i kyfozujących na proces leczenia skolioz idiopatycznych, (Praca doktorska), AWF-Kraków 1972 r.;
9. Roaf R., Rotation Movements of the Spine with Special Reference to Scoliosis. J. Bonre Surg. Bd. 40 B (1958) s. 312-332;
10. Roaf R., The basic anatomy of scoliosis. J. Bonte Joint Surg. 48 B (1966) 786;
11. Schede F., Theoretische und praktische Baitrage zum Skoliose-problem. Zeitscher. F. Orthop. Chir. Bd. 43;
12. Szczygieł P. i wsp., Amerykańskie metody diagnostyki wad kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej i czołowej, Katowice 1993 r.;
13. Tylman Donat, Patomechanika bocznych skrzywień kręgosłupa, PZWL Warszawa 1972 r.;
14. Zaleszczuk A., Łęczyński J., Metoda indywidualnej trójpłaszczyznowej korekcji skolioz sposobem "Presio" z użyciem specjalnego przyrządu. Materiały z sesji naukowej (PAN), Poznań 10-11.11.80, PZWL Warszawa 1983 r.;
15. Zelke Klaus, im Lehrbuch der Orthopadie und Traumatologie vom Max Lange und Erwinn hipp. Bd. II Ferdinand Enke Verlag- Stuttgarth 1981 r.;
16. Kokosz.M., Metoda Pressie [w;]Kinezyterapia tom II, pod red. A. Zembatego. Kraków 2003.